Medyada son birkaç yılda çok ciddi değişim ve dönüşümler görüyoruz. Elbette teknolojinin gelişmesiyle bu değişim ve dönüşümler kaçınılmaz oluyor. Ancak yaşanılan bu durum ülke, bölge ve şehirlere göre farklılık gösteriyor. Dünyanın birçok yerinde gazetecilik diye tabir edilen medya alanı dönüşmeye çoktan başladı. Yeni nesil iletişim araçları, dönüşenler ve değişenler oldu. Web sayfası üzerinden habercilik, sosyal medya haberciliği, podcast, reklam ve PR haberciliği bu değişim sürecinin asıl etkenlerindendir. Değişim ve dönüşümün olması kaçınılmaz da!

Bütün sistemler yukarıda saydığım alanlara göre evrilmeye başlayınca ‘Gazetecilik’ diye tabir edilen bu alanın en köklü iş tanımı da değişime uğradı. Gazetecilik eski ve geleneksel tanım olması nedeniyle günümüzde halen geçerli oluyor. Gazetecilikten televizyonculuk ve radyoculuğa geçiş süreci biraz sancılı olmuştu. Birçok yerde olduğu gibi ülkemizde ve şehrimizde de televizyonculuk yapanlar ve bu alanın habercileri hep ‘küçük’ görüldü. Gazetecilik yapanlar kendini üstün veya usta görmeyi tercih etti. Ama televizyonların gelişmesiyle haberciliğin nasıl değiştiğine ve geliştiğine hepimiz tanığız.

Benim bu yazımda dikkat çekmek istediğim alan tam da bu kısım. Gazetecilikten televizyonculuğa geçişte hiçbir televizyon sahibi, yöneticisi, çalışanı hatta izleyicisi bile gazetecilikten gelenleri ‘eksik veya küçük’ görmedi. Adaptasyon kolay oldu ve gazeteciler televizyonlarda, radyolarda çalışabildiler, içerik sunabildiler. Ama gazetecilikten gelenler her zaman televizyonculuk yapanlara üstten baktı, çömez ithamlarında bulundu. Mikrofon tutmayı, kamera kullanmayı fotoğraf çekmekten ve ses kaydı almaktan daha düşük seviyede gördüler. Bu durum elbette biraz ‘büyük abi benim’ psikolojisi olarak algılanabilir. Görsel ve işitsel medyada çalışanlar hiçbir zaman gazetecilere sen küçük kardeşsin muamelesi yapmadılar oysa.

Günümüze geldiğimizde, değişen dünya düzeni ve internet çağının gerekliliği medyayı değiştirdi. Artık gazetecilik yeni düzende yer edinebilmek için televizyoncu, radyocu gibi davranmak zorunda kaldı. Zorunda kaldı diyorum çünkü bu değişime uymayanların sonu hüsran oldu. Web haberciliği gazeteciliğin yapması zorunlu alanlarından olmaya başladı. Web sayfası olmayan gazete artık yok hükmünde. Dolayısıyla televizyonculuk ve radyoculuğun alanları aslında gazetecilik için de geçerli oldu. Yani başlangıçta ‘küçük gördüğü’ mikrofon ve kamera kullanımı artık gazeteciğin de kaçınılmazı oldu. Hatta bazıları radyoculuk alanı sayılan podcast kültürü ile tanışıp gazeteciliğini bu alanda da sergilemek zorunda kaldı.

İşin en ilginç olanı ise, bu değişim ve dönüşüm sürecinde hiçbir televizyoncu veya radyocu gazetecilere ‘siz de nereden çıktınız’ gibi bakmadı. Siz neden mikrofon tutmaya başladınız? Neden video habercilik yapmaya başladınız? demedi. Çoğunluğu matbaa sahibi olan ve aslında habercilik geçmişi olmayan gazete patronları da yeni düzene geçişi pek istekli olmasa da başlatmak zorunda kaldılar. Neden zorunda kaldılar diyorum? Çünkü; onlar matbaacı olduklarını unutup gazetecilik ahkamı keserken, televizyonculuk yapanları pek hoş karşılamazdı. Ama günümüzde her gazeteci televizyoncu, radyocu olmak zorunda kaldı.   Muhtemelen gelecekte başka bir şekle de bürünebilir. Bu yazıyı yazmamdaki amacım şuydu: 24 yıl geride kaldı. Radyoculuk, televizyonculuk, gazetecilik, web haberciliği ve dijital mecra haberciliği yaptığım bu süre zarfında geçişlerin nasıl olduğunu iyi gözlemledim. Ancak mesleğimizde bazı insanların meslek etiğine erişmeden kendini meslek üstü görmelerine de şahit oldum. Geçmişten günümüze adı her ne olursa olsun yapılan şeyin aslında matbaacılık değil de habercilik olduğunu unutmamak gerekir. Eğer ortada bir haber varsa bu matbaa, radyo, televizyon, web sayfası, podcast, sosyal medya veya başka bir şekilde kitleye ulaşır. Bunu ulaştıranlar ise habercilerdir.  Artık her vatandaş da haberci gibi davranabilir. Günümüz teknolojisi bunu destekliyor ve biz habercilerin kaynağı her zaman onlar olmuştur aslında.